Κοινωνική αλληλεγγύη

Πρόταση για τη δημιουργία ενός

 Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Στην εποχή μας, περίοδο βαθιάς κρίσης σε κάθε επίπεδο (οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό), η αλληλεγγύη είναι προϋπόθεση επιβίωσης όσων πλήττονται  από τη βαρβαρότητα που μας επιβάλλεται και η αυτοοργάνωση είναι το εργαλείο για να ενεργοποιηθεί η κοινωνία και οι  πολίτες με σκοπό την ανατροπή της σημερινής κατάστασης.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι φανερό ότι μόνον η αλληλεγγύη και η ενεργοποίηση των πολιτών μπορούν να ανατρέψουν τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Οι ίδιοι οι πολίτες μπορούν να διεκδικήσουν κοινωνικά δικαιώματα για όλους και να διασφαλίσουν με τον αγώνα τους την ύπαρξη δομών πρόνοιας, που κινδυνεύουν με διάλυση. Κατά την άποψή μας αυτά είναι δυνατόν να επιτευχθούν μόνο μέσα από την εμβάθυνση και τη διεύρυνση της Ανθρωπιστικής και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Ανθρωπιστική αλληλεγγύη σημαίνει: αλληλοβοήθεια, αλληλοκατανόηση, αλληλοϋποστήριξη, υπέρβαση του «εγώ», μετάβαση στο «εμείς».

Κοινωνική αλληλεγγύη, σημαίνει την οργάνωση της κοινωνίας τοπικά, δημιουργία δικτύων, τοπικών οργανώσεων (επιτροπών γειτονιάς, λαϊκών συνελεύσεων), δημιουργία δομών αλληλεγγύης. Αυτό προϋποθέτει την ενεργοποίηση κάθε πολίτη, την αυτοοργάνωσή του σε τοπικό επίπεδο, τη συμμετοχή του σε συλλογικότητες και σε δομές αλληλεγγύης. Μια δηλαδή χειραφέτηση των «από κάτω». Η κοινωνική αλληλεγγύη δεν είναι μια αφ’ υψηλού (κάθετη) άσκηση φιλανθρωπίας αλλά υποχρέωση όλων απέναντι στον συνάνθρωπο: μια οριζόντια κοινωνική δικτύωση, εργαλείο αντίστασης και συλλογικής αφύπνισης.

Ποιο περιεχόμενο και ποια μορφή θα μπορούσε να έχει σήμερα η κοινωνική αλληλεγγύη, στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης;

Είναι γενικώς αποδεκτό ότι με τη μεταρρύθμιση του Καλλικράτη -αποκέντρωση κρατικής μέριμνας για υγεία και παιδεία, με ταυτόχρονη και προκλητική αποστέρηση ανάλογων πόρων από την κεντρική διοίκηση- και τη σημερινή πολιτική του Μνημονίου, η Τοπική Αυτοδιοίκηση ήδη έχει βρεθεί μπροστά σε ένα πλήρες αδιέξοδο: μέσα σε συνθήκες κοινωνικής όξυνσης και εξαθλίωσης οι κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου είτε καταργούνται είτε περιστέλλονται (π.χ., «βοήθεια στο σπίτι»).

Αυτό που απαιτεί η κοινωνία μας σήμερα είναι η έμπρακτη συμπαράσταση της τοπικής αυτοδιοίκησης με την ενεργό συμμετοχή της στην αντιμετώπιση των μεγάλων αναγκών των δημοτών της και η ουσιαστική παρουσία της μέσα από συγκεκριμένες υπηρεσίες και λειτουργίες έτσι ώστε να  δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ο Δήμος έχει τη δυνατότητα και την υποδομή ώστε να σχεδιάσει, να οργανώσει, να συντονίσει και να εμπνεύσει τέτοιες δραστηριότητες που μπορούν να αγκαλιαστούν από την πλειονότητα των πολιτών.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο ο Δήμος είναι εφικτό να προσφέρει περισσότερες και ποιοτικότερες κοινωνικές υπηρεσίες στην Τοπική Κοινωνία και να αξιοποιήσει το κεφάλαιο της κοινωνικής προσφοράς, ώστε χωρίς αύξηση του κόστους λειτουργίας των κοινωνικών υπηρεσιών να αυξηθεί η παρεχόμενη προσφορά αυτών και το δημόσιο όφελος.

Επιπλέον, η κοινωνική προσφορά με τη συμμετοχή σε εθελοντικά προγράμματα και δράσεις, λειτουργεί ως  εργαλείο διαπαιδαγώγησης του ενεργού πολίτη, που ενδιαφέρεται για ό,τι συμβαίνει γύρω του, επιδιώκοντας συνειδητά την ενασχόλησή του με τα κοινά, αναλαμβάνοντας την ευθύνη που του αναλογεί και κάνοντας έτσι πράξη το «εμείς».

Σ’ αυτή, λοιπόν, την τραγική για την πατρίδα και το λαό μας συγκυρία τα προγράμματα δράσης και οι πολιτικές που θα σχεδιαστούν - υλοποιηθούν θα πρέπει να καθοριστούν στη βάση της συνεχούς καταγραφής των πραγματικών προβλημάτων (α) και της ενίσχυσης των σχέσεων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο μεταξύ όλων των φορέων που εμπλέκονται στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής και μέριμνας (β).

 Ως Δημοτική Κίνηση «Κοινοτικόν» πιστεύουμε ότι ο Δήμος μπορεί και  πρέπει να αναπτύξει τον εξής σχεδιασμό:

1. Δημιουργία ενός Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης:  ένα πρόγραμμα με στόχο την ενίσχυση και τον εμπλουτισμό των υπαρχουσών κοινωνικών – προνοιακών δομών (στελέχωση, κτηριακές εγκαταστάσεις, υλικοτεχνική υποδομή) και τη δημιουργία νέων. Το πρόγραμμα προτείνεται να αποτελείται από ολοκληρωμένες δομές που θα λειτουργούν παράλληλα όπως: Παντοπωλείο Αλληλεγγύης, Φαρμακείο-Ιατρείο Αλληλεγγύης, Αγορά Αλληλεγγύης, Μαγειρείο Αλληλεγγύης, Γραμμή Αλληλεγγύης, Εκπαίδευση Αλληλεγγύης, Δίκτυο Εθελοντών Αλληλεγγύης, Τεχνικές υπηρεσίες Αλληλεγγύης, Φροντίδα, Ξενώνας προσωρινής διαβίωσης για άστεγους συμπολίτες μας, κλπ.

Οι ομάδες πολιτών στους οποίους θα απευθύνεται θα είναι: χαμηλοσυνταξιούχοι, μακροχρόνια άνεργοι, πολύτεκνοι και τρίτεκνοι με ανήλικα παιδιά, άποροι εγγεγραμμένοι στην Πρόνοια, ΑμεΑ, μετανάστες, άστεγοι. Η όλη διαδικασία για να κριθεί κάποιος δικαιούχος των υπηρεσιών των ανωτέρω κοινωνικών δομών θα πρέπει να είναι άμεση, με καθολική κάλυψη των σοβαρών αναγκών και με παράκαμψη της γραφειοκρατίας (π.χ. πολλών δικαιολογητικών, χρονικής καθυστέρησης κτλ).

2. Διαρκής, έγκυρη και αντικειμενική καταγραφή του αριθμού των συμπολιτών μας που έχουν ανάγκη κοινωνικής υποστήριξης. Απαιτείται να υπάρξει σαφής και αντικειμενική αποτύπωση για τη φύση και την έκταση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν όλες οι ευπαθείς  ομάδες (ΑμεΑ, μακροχρόνια άνεργοι, άστεγοι, άτομα σε κατάσταση φτώχειας, μονογονεϊκές οικογένειες, πολύτεκνες και τρίτεκνες οικογένειες, αβοήθητοι ηλικιωμένοι, θύματα εμπορίας ανθρώπων –trafficking- και ενδοοικογενειακής βίας, άστεγοι, Ρομά, χρήστες ή πρώην χρήστες ουσιών, φυλακισμένοι και αποφυλακισμένοι, μετανάστες, κλπ). Στην καταγραφή ενεργό ρόλο θα διαδραματίσουν όλες οι εθελοντικές ομάδες και οργανώσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται στην πόλη σε συντονισμό με τις υπηρεσίες και υποδομές του Δήμου.

3. Ανταλλαγή απόψεων και συνεργασία με άλλους φορείς για τη διασύνδεση και τον συντονισμό δημοτικών υπηρεσιών και Εθελοντικών Ομάδων, Συλλόγων, Πανεπιστημίου, κλπ  για την παροχή οποιασδήποτε συνδρομής σε επίπεδο επαγγελματικής κατάρτισης, στέγασης, υγειονομικής περίθαλψης, αιμοδοσίας και ψυχοκοινωνικής στήριξης. Στην κατεύθυνση αυτή σημαντική θα είναι η δημιουργία Μητρώου Κοινωνικών Φορέων, η λογοδοσία για τη συνεργασία του Δήμου με κάθε φορέα και η πλήρης διαφάνεια για το περιεχόμενο όλων των δράσεων συνεργασίας. Ο σημαντικός και αναντικατάστατος ρόλος της Τοπικής Εκκλησίας, η οποία λειτουργεί ήδη φιλόπτωχα ταμεία, πρόγραμμα σίτισης σε συνεργασία με τον Δήμο, τράπεζες αίματος, κλπ, θα πρέπει να συνδεθεί με πρωτοβουλία της Δημοτικής Αρχής με ανάλογες δράσεις κοινωνικών φορέων.

4. Συνεργασία με όμορους δήμους και με τις υπηρεσίες της Περιφέρειας για την από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων που απαιτούν καθολική και συντονισμένη παρέμβαση.

5. Αναβάθμιση των δημοτικών υπηρεσιών που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών προς τις ευπαθείς ομάδες. Ενδεικτικά προτείνεται: Η δημιουργία μιας ενιαίας δομής υπηρεσιών (διεύθυνσης) Κοινωνικής Πρόνοιας καταργώντας την σημερινή διάσπαση αυτών (διάσπαρτα τμήματα),  η επαρκής στελέχωση, η μεταφορά όλων των υπηρεσιών σε ενιαίο κτηριακό συγκρότημα για την εύκολη πρόσβαση των ατόμων και δημιουργία Κέντρου Εξυπηρέτησης (και ειδικής τηλεφωνικής «γραμμής αλληλεγγύης») για την παροχή έγκυρης πληροφόρησης και ενημέρωσης για δικαιώματα, παροχές, συμβουλευτική, πιστοποίηση αναπηρίας, νομική υποστήριξη,  κλπ.

6. Συνεργασία των υπηρεσιών του Δήμου για την εφαρμογή προγράμματος ενίσχυσης των πολύτεκνων, τρίτεκνων και μονογονεϊκών οικογενειών καθώς και δημιουργία δικτύου τοπικών έμπορων για την προσφορά προϊόντων με έκπτωση στις ομάδες αυτές των πολιτών με ανταποδοτικό χαρακτήρα  .

7. Δημιουργία δομών για την παροχή βοηθείας σε ηλικιωμένους ώστε να εξασφαλιστεί ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης εντός του οικείου περιβάλλοντός τους και προγραμμάτων για τη φύλαξη και δημιουργική απασχόληση παιδιών αδυνάτων οικονομικά και κοινωνικών οικογενειών.

8. Ιδιαίτερη μέριμνα για τους πολίτες που είναι ανασφάλιστοι και δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Συνεργασία με φορείς της περιοχής (ΥΠΕ, Νοσοκομεία, Ιατρικός Σύλλογος, Φαρμακευτικός Σύλλογος κ.α.) για την ουσιαστική κάλυψη των αναγκών των ατόμων αυτών.

9. Δράσεις πρόληψης σε επίπεδο ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές του Δήμου Πατρέων καθώς και σε υποβαθμισμένες περιοχές του Δήμου.

10. Ανάπτυξη Δημοτικών Λαχανόκηπων: Η δομή των δημοτικών λαχανόκηπων θα περιλαμβάνει διαφορετικούς και εύκολα προσβάσιμους δημοτικούς χώρους ή χώρους που θα μπορούν να παραχωρηθούν από πολίτες όπου οι καλλιέργειες θα γίνονται μόνο με βιολογικές μεθόδους και θα επιτηρούνται από εθελοντές γεωπόνους και ενεργούς παραγωγούς.  Ο δήμος θα εξασφαλίζει τη δωρεάν ή με μικρό κόστος παροχή ύδρευσης του χώρου, την παροχή σπόρων και καλλιεργητικών εργαλείων, την περίφραξη και φύλαξη του χώρου, καθώς και τις γενικές καλλιεργητικές φροντίδες του εδάφους πριν την εγκατάσταση των δικαιούχων. Μοναδική υποχρέωση των ωφελούμενων είναι η προσφορά του 10% της παραγωγής στο Κοινωνικό Παντοπωλείο του δήμου. Ειδικά στην κατηγορία αυτή η προτεραιότητα θα δοθεί σε όσους και όσες είναι:  Ανασφάλιστα άτομα με πολύ χαμηλό ετήσιο εισόδημα, άτομα που διαθέτουν βιβλιάριο απορίας, μακροχρόνια άνεργοι, μέλη οικογενειών που πλήττονται από πολλαπλή ανεργία, άνεργοι-μέλη πολύτεκνων και μονογονεϊκών οικογενειών, άνεργοι-μέλη οικογενειών που υποστηρίζουν αναπήρους ή χρόνια ασθενείς.

11. Δημιουργία δικτύου ανέργων πολιτών σε συνεργασία με το Εργατικό Κέντρο και τον ΟΑΕΔ.

12. Δημιουργία δομών που στοχεύουν στην ενίσχυση- βοήθεια μαθητών που προέρχονται από οικογένειες που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες με δωρεάν διδασκαλία που θα παρέχεται από εθελοντές καθηγητές και φοιτητές.

13. Δημιουργία Δικτύου Αγορών Αλληλεγγύης: Στόχος η μόνιμη λειτουργία χαριστικού παζαριού σε χώρους του Δήμου όπου θα  διατίθενται μεταχειρισμένα ή και καινούργια προϊόντα σε εκείνους/ες που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στην αγορά αναγκαίων αγαθών και η λειτουργία  δικτύου επιχειρήσεων που θα προσφέρουν προϊόντα με προσφορές και μειωμένες τιμές. Η συμμετοχή στο δίκτυο αυτό θα μπορούσε να έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα όπως: μείωση δημοτικών τελών, διευκολύνσεις αδειοδότησης κλπ.

14. Στήριξη της Κοινωνικής Οικονομίας με την ανάπτυξη κοινωνικών συνεταιρισμών στους οποίους θα συμμετέχουν και θα ωφελούνται σε μεγάλο ποσοστό άνθρωποι που ανήκουν σε πληττόμενες και ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσμού ενώ θα δημιουργούνται νέες θέσεις αξιοπρεπούς απασχόλησης. Ο Δήμος μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη των κοινωνικών συνεταιρισμών με πολλούς τρόπους: παραχώρηση αναξιοποίητων χώρων με χαμηλό αντίτιμο, νομική βοήθεια, λοιπές  διευκολύνσεις κατά τη σύσταση,  μειωμένα δημοτικά τέλη, κλπ. Προϋπόθεση, η δημιουργία Μητρώου Κοινωνικών Συνεταιρισμών, η λογοδοσία και η διαφάνεια στη συνεργασία του Δήμου με κάθε τέτοιο συνεταιρισμό ώστε να αποτραπούν φαινόμενα ιδιωτικοποίησης των δημοτικών δομών πρόνοιας, ρουσφετολογικών σκοπιμοτήτων και διαφθοράς.  

15.  Δημιουργία προϋποθέσεων ώστε όλοι οι δημόσιοι χώροι (πάρκα, πλατείες) και όλα  τα δημοτικά, περιφερειακά και δημόσια κτήρια του Δήμου Πατρέων να γίνουν προσπελάσιμα για τα Άτομα με Αναπηρία. Συνεργασία με φορείς (ΤΕΕ, Πανεπιστήμιο Πάτρας κ.α.) με στόχο τη δημιουργία μιας πόλης φιλόξενης για τα ΑμεΑ σε ένα πλαίσιο ισότιμης και ανεξάρτητης συνύπαρξης και αυτονομίας.

16. Τέλος, προσφυγή σε ευρωπαϊκές πηγές χρηματοδότησης για τη στήριξη των κοινωνικών προγραμμάτων στη βάση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού, σε εκείνους τους τομείς όπου οι πόροι δεν επαρκούν, και με όρους που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.

Εν κατακλείδι, ως Δημοτική Κίνηση «Κοινοτικόν», επικεντρώνουμε την πολιτική μας στον τομέα της Κοινωνικής Αλληλεγγύης:

• Βάζοντας στο στόχαστρο -πριν απ’ όλα- εκείνες τις πολιτικές που μετατρέπουν τους πολίτες σε «ευπαθή ομάδα».
• Δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης στο οποίο συντονίζονται όλες οι δομές κοινωνικής στήριξης: δημοτικές υπηρεσίες, φορείς, Εκκλησία, οργανώσεις, σύλλογοι και ομάδες εθελοντών.
• Αναβαθμίζοντας τις αντίστοιχες κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου (στελέχωση, κτήρια, υλικοτεχνική υποδομή).
• Προωθώντας και στηρίζοντας την ενεργό συμμετοχή και τη δυναμική κινητοποίηση των ίδιων των πολιτών που εμπίπτουν στην κατηγορία των ευπαθών ομάδων: ανάδειξη των προβλημάτων, πρόταξη των δικαιωμάτων τους, διεκδικητικό πλαίσιο, ομάδες αυτοβοήθειας, εναλλακτικές πρωτοβουλίες.